Kolki u noworodka: jak pomóc dziecku i… sobie?
Z tego artykułu dowiesz się:
Kolki u noworodka wzbudzają u rodziców przerażenie. Starszy się nimi od pokoleń, choć na przestrzeni lat wiele zmieniło się w zakresie sposobów łagodzenia tej dolegliwości. Co dziś na ten temat mówią specjaliści? Jakie sposoby na kolkę zalecają? I co ma z tym wspólnego spokój opiekunów?
Kolki u noworodka: stara dolegliwość, nowe wytyczne
Kolki noworodka to jedne z częstszych dolegliwości w 1. roku życia (mogą dotyczyć 1 na 6 rodzin). Nierzadko stanowią powód zgłoszenia się do pediatry i na ostry dyżur. Budzą też duży niepokój u rodziców.
Lekarze jednak uspokajają: kolka niemowlęca należy do czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego wczesnego okresu niemowlęcego. Ma samoograniczający się charakter (ustępuje najczęściej samoistnie około 4.–5. miesiąca) i nie zaburza rozwoju dziecka.
→ Przeczytaj również: O połogu od strony emocji wciąż mówimy za mało
Czy to kolka u noworodka?
Teoretycznie wiadomo, że napady nieukojonego płaczu, najczęściej mające swój początek wieczorem, to najpewniej objawy kolki u niemowlaka.
Specjaliści jednak w rozpoznawaniu tego zaburzenia jeszcze do niedawna stosowali tzw. „regułę trzech” lub kryteria Wessela (od nazwiska Morris’a Wessel’a, amerykańskiego pediatry, który w 1954 r. zaproponował definicję kolki).
Zakłada ona, że kolkę rozpoznajemy wtedy, gdy u zdrowego dziecka okresy intensywnego, niewyjaśnionego płaczu lub niepokoju trwają ponad 3 godziny na dobę, przez więcej niż 3 dni w tygodniu i dłużej niż 3 tygodnie.
Obecnie w świetle IV kryteriów rzymskich reguła trójek nie obowiązuje, ponieważ nie spełniała ona wymagań dla skutecznego narzędzia diagnostycznego. Trudno dowieść, że granica 3 h pozwalała dobrze odróżnić dzieci z kolką i bez kolki. Rodzice też nie prowadzą zazwyczaj dzienniczka objawów, a czas ich występowania nierzadko wyraża ich frustrację, a nie rzeczywisty czas utrzymywania się płaczu.
Kolka jelitowa: objawy u noworodków i niemowląt
- trudny do ukojenia płacz/krzyk,
- podkurczanie nóżek,
- powiększenie obwodu brzucha,
- zwiększona ilością gazów jelitowych,
- trudności z wypróżnianiem.
→ Przeczytaj również:
Od czego są kolki u niemowląt?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co powoduje kolkę niemowlęcą. Wskazuje się, że wpływ na jej pojawienie się mają:
- niedojrzałość układu pokarmowego, w tym układu neuroendokrynnego (prowadzi to do zaburzeń perystaltyki jelit),
- niedojrzałość układu nerwowego odpowiadającego za czucie trzewne (odbiera on fizjologiczne bodźce w postaci rozciągania ściany jelita przez pokarm czy też przez gazy jelitowe, a także uczucie parcia na stolec jako bolesne),
- połykanie powietrza w czasie jedzenia lub nadmierne wytwarzanie gazów w jelitach,
- spożywanie przez dziecko stosunkowo dużej ilości pokarmu w porównaniu z jego masą ciała (przeciążenie objętościowe niezaadaptowanego przewodu pokarmowego),
- zaburzenia flory jelitowej (np. w wyniku cesarskiego cięcia),
- nieprawidłowa technika karmienia,
- nadmiar bodźców zewnętrznych współistniejący z niedojrzałością układu nerwowego,
- współodczuwanie przez dziecko niepokoju rodziców.
Co na kolkę u noworodka?
W pierwszej kolejności trzeba uświadomić sobie, że kolka jest zjawiskiem przejściowym i nie powoduje żadnych niekorzystnych następstw u dziecka. Im bardziej spokojni będą opiekunowie, tym dolegliwość może mieć mniejsze natężenie.
Zaleca się zatem noszenie dziecka (np. w chuście) i przytulanie go. Nigdy nie należy potrząsać dzieckiem (grozi to wystąpieniem bardzo niebezpiecznego zespołu dziecka potrząsanego). Nie należy też zostawiać go samego, np. w łóżeczku, by się wypłakało.
Warto też zadbać o swoje emocje. Opieka nad płaczącym noworodkiem budzi frustracje, złość i lęk. To normalne emocje, na które nakładają się też zmęczenie i brak snu. Warto zatem postarać się przekazać opiekę nad dzieckiem partnerowi, wyciszyć się i złapać dystans. Niekiedy wystarczy kilka minut, by móc na powrót spokojnie zająć się niemowlęciem.
→ Przeczytaj również: Macierzyństwo bezpowrotnie zmienia dotychczasową rzeczywistość
Co ważne, polecane przez nasze mamy i babcie herbaty dla niemowląt (np. koper włoski) nie pomogą. Mogą wręcz zaszkodzić, bo małe dzieci nie powinny pić niczego, co nie jest mlekiem matki lub odpowiednio dobranym mlekiem modyfikowanym. Pomóc za to może delikatny masaż brzuszka.
Ze względu na to, że występowanie kolki u noworodka łączy się z zaburzeniami flory bakteryjnej jelit, zaleca się też podawanie dziecku probiotyków.
Po konsultacji z pediatrą można też zastosować symetykon, substancję zmniejszającą napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu w jelitach. W wyniku jej działania pęcherzyki pękają i gaz może być łatwiej wydalony z jelit, co może doprowadzić do ustąpienia bólu brzucha.
W farmakoterapii kolki wykorzystuje się też trimebutynę, która reguluje perystaltykę całego przewodu pokarmowego, w tym wpływa na napięcie dolnego zwieracza przełyku, proces opróżniania żołądka, perystaltykę jelita cienkiego i okrężnicy.
